Οκτώβριος 1912 : Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ 1912 -1913

Σελίδες Ιστορίας

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1912 : Η κήρυξη των Βαλκανικών Πολέμων

Φέτος συμπληρώνονται 100 έτη από ένα καθοριστικό γεγονός της Ελληνικής Ιστορίας . Αναφερόμαστε στην έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων , ενός γεγονότος που επηρέασε την πορεία του Νεώτερου Ελληνισμού αλλά και την μορφή όλης της Χερσονήσου του Αίμου.

Το πολεμικό αυτό γεγονός έχει για τον Ελληνισμό τεράστια σημασία διότι συνέχιζε σε μεγάλο βαθμό την πολεμική προσπάθεια απελευθερώσεως των Ελλήνων που είχε ξεκινήσει από την Επανάσταση του 1821 και οδήγησε σε διπλασιασμό της εκτάσεως και του πληθυσμού του Ελληνικού Κράτους : η μικρή σε έκταση Ελλάς (και ονομαζόμενη χλευαστικώς ως Ελλάδα της Μελούνας  ) μέσα από την πολεμική πορεία των τέκνων της διπλασιάστηκε εδαφικά και πληθυσμιακά μέσα σε λίγους μήνες και [περιέλαβε στους κόλπους της τους ως τότε υπόδουλους Έλληνες της Κρήτης ,του Αιγαίου ,της Νοτίου Ηπείρου και της Μακεδονίας .

Τον φετινό Οκτώβριο ο Ελληνισμός έπρεπε ενωμένος και αισιόδοξος να εορτάζει την έναρξη των θριαμβευτικών εκείνων στιγμών , αλλά το οικονομικό αδιέξοδο και η αβεβαιότητα για το αύριο έχουν μετατρέψει την επέτειο αυτή ως κάτι δευτερεύον και επουσιώδες .  

Πώς να πείσεις τον Νεοέλληνα που αγωνίζεται για την καθημερινή επιβίωση μέσα σε δύσκολες συνθήκες να θυμηθεί και να τιμήσει τις θυσίες των προγόνων του και να αντλήσει από αυτές διδάγματα για το παρόν και το μέλλον του ;

ΤΙ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΕ ΤΟΥ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΕΚΕΙΝΟΥ

Ο ιστορικός και συγγραφέας Γιάννης Σπανδώνης σε σχετική του μελέτη περιγράφει το τι προηγήθηκε των γεγονότων του 1912 :  Το Κομιτάτο των Νεοτούρκων, κατέλαβε την εξουσία στην Τουρκία με την επανάσταση του 1908. Παρά τις εξαγγελίες του, όμως, για φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, όχι μόνο δεν τηρούσε τους όρους της Συνθήκης του Βερολίνου, του 1878, που προέβλεπαν παραχώρηση εδαφών σε Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία και Μαυροβούνιο και ευρύτατη αυτονομία των εθνικών μειονοτήτων που παρέμεναν στα εδάφη της Τουρκίας, αλλά ασκούσε όλο και πιο έντονη καταπίεση των μειονοτήτων αυτών.

Ήταν φανερό ότι οι Νεότουρκοι δεν επιθυμούσαν τη δημιουργία ενός συνταγματικού πολυεθνικού οθωμανικού κράτους, όπως είχαν επαγγελθεί, αλλά την εγκαθίδρυση ενός εθνικιστικού τουρκικού συγκεντρωτικού κράτους. Κι έτσι, τα βαλκανικά κράτη συμμαχούν, αποφασισμένα να υποστηρίξουν τα δικαιώματα των ομοεθνών τους. Και τον Σεπτέμβριο του 1912 επιδίδουν ταυτόχρονα διακοινώσεις-τελεσίγραφα στην Τουρκία. Εκείνη αντιδρά κηρύσσοντας γενική επιστράτευση, τα βαλκανικά κράτη κάνουν το ίδιο, και ο πόλεμος αρχίζει για να τακτοποιηθούν παλιοί ανεξόφλητοι λογαριασμοί.
Αρχιστράτηγος των ελληνικών δυνάμεων είναι και πάλι ο διάδοχος Κωνσταντίνος, ο νικημένος του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897. Σοφότερος όμως τώρα, και με την πολιτική καθοδήγηση του μεγάλου Ελευθέριου Βενιζέλου, ηγείται ενός στρατού καλά οργανωμένου, καλά εφοδιασμένου με σύγχρονα όπλα και άφθονο υλικό, και με υψηλό φρόνημα. 

Μέσα σε τρία χρόνια και πριν και μετά από τη στρατιωτική επανάσταση στο Γουδί (1909 ), έχουν γίνει πραγματικά θαύματα στην Ελλάδα.

Στο πλευρό των αγωνιζομένων ελλαδιτών στρατιωτών είναι και εκατοντάδες ομογενείς από Κύπρο , Η.Π.Α. και άλλες περιοχές που έσπευσαν να καταταγούν στον Ελληνικό Στρατό και να δηλώσουν πίστη στο όραμα της Μεγάλης Ιδέας .

Η ΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Τελικά μετά από τα διαβήματα των Λαών της Βαλκανικής προς τον Οθωμανό Σουλτάνο και την αντίρρηση του τελευταίου ,ο Πόλεμος ξεκινά για τα τέσσερα Βασίλεια στα τέλη Σεπτεμβρίου και τις Αρχές Οκτωβρίου 1912. Η Ελλάς τη 5^ην Οκτωβρίου 1912 κηρύσσει τον Πόλεμο . Αρχιστράτηγος , με έδρα του Στρατηγείου την περιοχή της Θεσσαλίας ,  ήταν ο Διάδοχος Κωνσταντίνος .

Παραθέτουμε το Διάγγελμα του Βασιλέως Γεωργίου Α’ με ημερομηνία την 5^ην Οκτωβρίου 1912):

«Αι ιεραί υποχρεώσεις προς την φιλτάτην πατρίδα ,προς τους υποδούλους αδελφούς μας ,και προς την ανθρωπότητα ,επιβάλλουσι εις το κράτος , μετά την αποτυχίαν των Ειρηνικών προσπαθειών του προς επίτευξιν και εξασφάλισιν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των υπό τον Τουρκικόν ζυγόν Χριστιανών  , όπως δια των όπλων θέσει τέρμα εις την δυστυχίαν ην ούτοι υφίστανται από τόσων αιώνων .

Η Ελλάς πάνοπλος μετά των συμμάχων αυτής εμπνεομένη υπό αυτών  αισθημάτων και συνδεομένη δια κοινών υποχρεώσεων αναλαμβάνει τον ιερόν αγώνα του δικαίου και της Ελευθερίας των καταδυναστευμένων λαών της Ανατολής . Ο κατά ξηράν και θάλασσαν στρατός ημών εν πλήρει συναισθήσει  του καθήκοντος  αυτού προς το Έθνος και την χριστιανοσύνην ,μνήμων των εθνικών αυτού παραδόσεων και υπερήφανος δια την εθνικήν αυτού  υπεροχήν και αξίαν αποδύεται μετά πίστεως εις τον αγώνα ,όπως δια του τιμίου αυτού αίματος αποδώσει την ελευθερίαν προς τους τυραννουμένους .

Η Ελλάς , μετά των αδελφών συμμάχων κρατών ,θα επιδιώξει πάση θυσία τον ιερόν αυτόν σκοπόν . Επικαλούμαι δε την αρωγήν του Υψίστου εν τω δικαιωτάτω αυτώ αγώνι του πολιτισμού , ανακράζομεν : 

Ζήτω η Ελλάς .Ζήτω το Έθνος  » .

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΝΙΚΕΣ

Τόσο η πολιτική ηγεσία της Χώρας (υπό την καθοδήγηση του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου ) όσο και το Λαϊκό φρόνημα βρίσκονταν σε μια απίστευτη για την Ελληνική Ιστορία (όπου οι Διχασμοί είναι συχνό φαινόμενο  ) σύμπνοια και  συμπόρευση .Οι νίκες τόνωσαν την εθνική αυτοπεποίθηση και έφεραν τον εδαφικό και πληθυσμιακό διπλασιασμό της Ελλάδος .

Νίκες στην ξηρά όπως σε Σαραντάπορο ,σε Γιαννιτσά ,σε Μπιζάνι απέναντι στους Τούρκους και σε Κιλκίς και Λαχανά απέναντι στους Βουλγάρους  (με τους οποίους πολεμήσαμε το θέρος του 1913 κατά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο ) και στην θάλασσα όπως στις Ναυμαχίες Έλλης και Λήμνου γράφτηκαν με χρυσά γράμματα ανάμεσα στις μεγάλες πολεμικές Επιτυχίες του Ελληνισμού.

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Καθηγητής Φιλόλογος