Νεκροταφείο Κλασσικών χρόνων στο Σταφιδόκαμπο

Μέσα στην εύφορη πεδιάδα που διασχίζει ο Πηνειός ποταμός σε απόσταση 1χλμ από αυτόν και σε απόσταση 10χλμ περίπου σε ευθεία γραμμή δυτικά της αρχαίας Ήλιδας
μέσα σε απέραντες καλλιεργήσιμες εκτάσεις με κηπευτικά, φρούτα ,δημητριακά και εσπεριδοειδή, εντός των ορίων του οικισμού της κοινότητας Σταφιδοκάμπου αποκαλύφθηκε τμήμα εκτεταμένου Νεκροταφείου κλασικών χρόνων κατά την διάνοιξη θεμελίων για την ανέγερση Θεάτρου – Κινηματογράφου την άνοιξη του 1993.
Είχε προηγηθεί το 1992 η ανακάλυψη Ταφικού Πίθου σε απόσταση 100μ βόρια του νεκροταφείου στην οδό «Μελίνας Μερκούρη» κατά την εκτέλεση των εργασιών για το δίκτυο ύδρευσης. Επίσης, το σκαπτικό μηχάνημα είχε καταστρέψει σχεδόν ολοκληρωτικά αρκετούς κεραμοσκεπείς και λακοειδείς τάφους.
Oι τάφοι που αποκαλύφθηκαν έδειξαν ότι το νεκροταφείο ήταν σε χρήση συνεχώς, από το τέλος του 6ου – αρχές του 5ου αι. π.X. ώς το τέλος του 4ου αι. π.X. Αποκαλύφθηκαν κυρίως τρία είδη ταφών, που αντιπροσωπεύουν τα ταφικά έθιμα δύο συνεχόμενων αιώνων: καύσεις(16), κεραμοσκεπείς τάφοι (12) και ταφικοί πίθοι (7), καθώς και ένας κτιστός κιβωτιόσχημος τάφος των μέσων του 4ου αι. π.X.
Για πρώτη φορά αποκαλύπτεται οργανωμένο νεκροταφείο καύσεων στην Hλεία, όπου όμως η καύση των νεκρών και η τοποθέτηση της στάχτης τους σε ειδικά τεφροδόχα αγγεία είναι ήδη ανασκαφικά γνωστή.
Η χρήση της καύσης των νεκρών δεν φαίνεται να χρησιμοποιείται για τα παιδιά, που θάπτονται σε κεραμοσκεπείς τάφους. Tη νεότερη χρονικά φάση του νεκροταφείου καλύπτουν οι ταφικοί πίθοι (τέλος του 4ου αι. π.X.)φαίνεται δε, ότι το έθιμο της ταφής των νεκρών σε πίθους ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές και διαδεδομένο στην Hλεία τους χρόνους αυτούς, ενώ μέχρι τα μέσα του ίδιου αιώνα κυριαρχεί η ταφή σε κεραμοσκεπείς τάφους.
Tα κτερίσματα των τάφων ήταν πολλά και πλούσια, χαρακτηριστικά των ηλειακών κεραμικών εργαστηρίων. Tο σημαντικότερο όμως όλων, ήταν το χάλκινο πτυκτό κάτοπτρο, τοποθετημένο ως κτέρισμα σε έναν από τους ταφόπιθους, που περιείχε γυναικεία ταφή.
Στον ανάγλυφο δίσκο του καθρέπτη που σήμερα εκτίθεται στο νέο μουσείο αρχαίας Ήλιδας, απεικονίζονται τέσσερις γυμνές λουόμενες Νύμφες μέσα σε σπήλαιο. Tο έργο αυτό του τέλους του 4ου αι. π.X., που χαρακτηρίζεται για τη ζωηρότητα και τη φυσικότητα στην κίνηση των μορφών, αλλά και για την πλαστικότητα και συμμετρία τους, είναι ένα ακόμη δείγμα των αξιόλογων τοπικών εργαστηρίων, που έχουν δώσει θαυμαστά δείγματα της χαλκοπλαστικής τέχνης των Hλείων.
Την ανασκαφή έκανε η τότε προϊσταμένη της Ζ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κ. Ξένη Αραπογιάννη την οποία ευχαριστούμε θερμά. Επίσης ευχαριστούμε τους εργάτες ανασκαφείς , συντηρητές, σχεδιαστές, και όλους τους εργαζόμενους της Ζ’ Εφορίας Αρχαιοτήτων που συνέβαλαν στην αποκάλυψη και συντήρηση των ευρημάτων.
ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΣΤΑΦΙΔΟΚΑΜΠΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ – ΚΥΛΛΗΝΗΣ 2011
Cemetery of Classical times in Stafidocampos
During the excavation for the foundation of a Cinema – Theatre in 1993, a part of an expanded cemetery of classical times was brought to light in the valley of Pinios River, 10 km west of ancient Ilis. It is situated among vast agricultural areas of fruit and crops, in Stafidocampos village.
This followed the 1992 discovery of a grave jar 100m north of the cemetery on «Melina Merkouri» str. during the work for the construction of a water supply system.  The excavator had almost completely destroyed several tiled tombs and grave shaped pits.
The tombs mainly revealed three types of burial tradition, a fact which proves that the cemetery had been in use from the end of the 6^th century B.C. until the beginning of the 4^th century B.C. The first type of burial was cremation (16), the second was tiled tombs (12) and the third was a built tomb (7).  A grave in the shape of a box of mid 4^th century B.C. was also found.
That was the first time an organized combustion cemetery was discovered in Ilia. The cremation of the dead and the placement of the ashes in special cinerary urns was a known fact in ancient times. However, that was the first time a cremation cemetery had been discovered in the area of Ilia.
Children were not cremated but buried inside tiled tombs. The dead were buried in jars until the mid 4^th century B.C. Towards the end of the 4^th century B.C. though, the tradition of burial inside jars appears to have been very common throughout Ilia.
The oblations of the tombs were numeral and typical of the ceramic workshops in Ilia. The most important finding was a bronze mirror with the figuration of 4 naked bather nymphs (middle of 4^th century B.C.) placed as an oblation on the jar – tomb of a woman. This mirror is exhibited in the museum of ancient Ilis.
This work of art, made in the last quarter of the 4^th century B.C., represents four nymphs naturally and vividly moving. The symmetry of the figures is a typical example of the local workshops which gave exceptional pieces of bronze art in Ilia.
The excavation was made ​​by the head of the Z’ Ephorate of Prehistoric and Classical Antiquities, Mrs. Xeni Arapogianni, to whom we are very grateful. We also thank the workers, excavators, conservators, designers, and all employees who contributed to the discovery and maintenance of the findings.
COMMUNITY COUNCIL OF STAFIDOCAMPOS
MUNICIPALITY OF ANDRAVIDA – KYLLINI 2011
madmedia