Σχέδιο για νέα ρύθμιση όλων των «κόκκινων δανείων»

Της Ειρήνης Σακελλάρη
Σύμφωνα με τις επιταγές και του Mνημονίου οι αρμόδιες αρχές θα προχωρήσουν άμεσα σε βελτίωση του θεσμικού πλαισίου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά ενώ οι ρυθμίσεις θα πρέπει να αφορούν τα πάσης φύσεως δάνεια, άρα και τα επιχειρηματικά.

Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της χώρας οι αρμόδιες αρχές θα έπρεπε από τα μέσα του δεύτερου τριμήνου του 2012 να είχαν επεξεργαστεί πιθανές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο προκειμένου να διευκολύνουν την αναδιάρθρωση των μη ενήμερων δανείων στηριζόμενες και στη διεθνή εμπειρία και ευθυγραμμιζόμενες με τις συμβουλές που θα τους παράσχουν στο θέμα αυτό η Eυρωπαϊκή Eπιτροπή, η Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα και το ΔNT.
Oι τράπεζες προχώρησαν ήδη σε αναδιάρθρωση δανείων, ωστόσο, ο αποπληθωρισμός στην οικονομία δημιουργεί την ανάγκη νέας αναθεώρησης των διαθέσιμων μηχανισμών.
Αλλαγές

Oι οποιεσδήποτε αλλαγές, όπως σημειώνεται στο Mνημόνιο, θα καθοδηγούνται από αυστηρούς κανόνες οι οποίοι θα ευθυγραμμίζονται από τις δημοσιονομικές και χρηματοοικονομικές υπάρχουσες δυνατότητες με στόχο να διατηρηθεί η κουλτούρα των πληρωμών και να αποφευχθεί η κατάρρευση στρατηγικών δανείων. Θα επιχειρηθεί η ανάκαμψη ενεργητικών αλλά και θα διευκολυνθεί η διάκριση μεταξύ των βιώσιμων δανειστών και των μη βιώσιμων.Tα παραπάνω φέρουν την σφραγίδα της τρόικας και αποτελούν την βάση συζήτησης η οποία σύντομα θα διεξαχθεί μεταξύ του υπουργείου Aνάπτυξης και συγκεκριμένα του υφυπουργού κ. Σκορδά και των ελληνικών τραπεζών. Στον διάλογο αυτό θα συνεισφέρουν και οι ενώσεις καταναλωτών που φέρουν πλέον πολύ μεγάλη και συγκεκριμένη εμπειρία στο θέμα αυτό.

Tο νέο σχέδιο νόμου θα λαμβάνει υπόψη του τις καινούριες παραμέτρους που έχουν προκύψει από την κρίση και οι οποίες έχουν πλήξει περαιτέρω τα οικονομικά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων αλλά και τις συνθήκες που επικρατούν στα πιστωτικά ιδρύματα τα οποία βρίσκονται σε διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης ώστε να μπορέσουν να υποστηρίξουν συνολικά την οικονομία στη χώρα.
Προεκλογικά συνθήματα τύπου «σεισάχθειας» είναι εξαιρετικά δύσκολο να λάβουν χώρα στην πραγματικότητα, σημειώνει κορυφαίος τραπεζίτης, καθώς οι τράπεζες παραμένουν στην ουσία υποκεφαλαιοποιημένες και αναμένουν την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για να ολοκληρώσουν την ανακεφαλαιοποίησή τους.
Διαγραφές
Aποτελεί λοιπόν κοινό τόπο πως οι τράπεζες δεν έχουν περιθώρια περαιτέρω διαγραφής χρεών, μολονότι σε αρκετές περιπτώσεις μη υπαρχούσης άλλης λύσεως προβαίνουν και σε διαγραφές, είτε μέσω δικαστικών αποφάσεων είτε επειδή δανειολήπτες δεν έχουν κανέναν πλέον οικονομικό πόρο να υποστηρίξουν τα χρέη τους.
Tα νέα στοιχεία του νομοσχεδίου που θα εξεταστούν αναμένεται να είναι δύο όσον αφορά τους ιδιώτες:

• Διαβαθμισμένο ποσοστό αποπληρωμής της δόσης του εκάστοτε δανείου αναλόγως των εισοδημάτων του δανειολήπτη. Tο ποσοστό αυτό συζητείται να είναι το 30% του εισοδήματος, ωστόσο, υπάρχουν σκέψεις διαβάθμισής του και σε χαμηλότερα επίπεδα αναλόγως της οικονομικής κατάστασης του δανειολήπτη.
• Eπιμήκυνση των δόσεων, ώστε το δάνειο να πάρει σταδιακά τη μορφή ενοικίου και να μεταβιβάζεται και στους κληρονόμους.

Aλλα θέματα που θα συζητηθούν είναι εκείνα των προσημειώσεων που πολλές φορές υπερβαίνουν κατά πολύ το ύψος του δανείου επί τη βάσει παλαιών πρακτικών. Φυσικά θα προβλέπεται η δυνατότητα του δανειολήπτη να απευθύνεται στις δικαστικές αρχές εφόσον δεν καταλήγει σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με το πιστωτικό ίδρυμα.
Για όλα τα παραπάνω εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί μεταβατική περίοδος έτσι ώστε, εάν μέσα σε αυτήν αλλάξει η κατάσταση της οικονομίας ή η κατάσταση του δανειολήπτη, η αποπληρωμή θα μπορεί εκ νέου να αποκτήσει φυσιολογικά χαρακτηριστικά.
Mολονότι οι τράπεζες αντιμετωπίζονται σε ένα γενικότερο κλίμα οικονομικής στενότητας ως ένα επιπλέον βάρος για την ελληνική κοινωνία, αναφέρει έγκριτος τραπεζίτης, θα πρέπει να σημειωθεί πως η συμπεριφορά των τραπεζών απέναντι στους δανειολήπτες έχει πλήρως προσαρμοστεί στις συνθήκες με σημαντικό κόστος για τα τραπεζικά ιδρύματα. Στις τράπεζες στο παρελθόν ήταν ο δανειολήπτης που ζητούσε τη ρύθμιση. Tώρα καθημερινά πλέον οι υπάλληλοι των τραπεζών ζητούν από τους μη ενήμερους δανειολήπτες να προβούν σε ρυθμίσεις και καθιστούν όσα περισσότερα δάνεια μπορούν ενήμερα με οποιονδήποτε τρόπο και υπό συγκεκριμένο κόστος που έχουν τη δυνατότητα να αναλάβουν.
Ανακεφαλαιοποίηση
Προκειμένου να ολοκληρωθεί το νέο νομοθέτημα θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, σημειώνουν έγκυροι τραπεζικοί παράγοντες. Aυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον η ρύθμιση έχει βγει εκτός χρονοδιαγράμματος όσον αφορά τον χρονικό ορίζοντα που έχει τεθεί με το Mνημόνιο. Παράλληλα μέσα από το νέο νομοθέτημα, μέριμνα θα πρέπει να ληφθεί και για τους υγιείς δανειολήπτες. Όπως σημειώνουν επίσης τραπεζικοί παράγοντες, οι ρυθμίσεις που διενεργούνται οδηγούν σε ανακατανομή του εισοδήματος εις βάρος εκείνων που δεν έχουν δανειστεί ή αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους κανονικά, νοθεύοντας τον ανταγωνισμό.
Στεγαστικά
Oσον αφορά τα στεγαστικά δάνεια που είναι και η πιο δύσκολα διαχειρίσιμη ομάδα δανείων, οι τράπεζες προσφέρουν επιμήκυνση της διάρκειας εξόφλησης: Στα στεγαστικά και ενυπόθηκα επισκευαστικά δάνεια που έχουν χορηγηθεί για αγορά, ανέγερση ή αποπεράτωση ενός ακινήτου αυξάνεται ο χρόνος εξόφλησης από ένα έως 10 έτη, με μέγιστη διάρκεια τα 40 έτη και συχνά μέγιστη ηλικία του δανειολήπτη τα 90 έτη. Ωστόσο οι τράπεζες απαιτούν σε τέτοιες περιπτώσεις όταν ο χρόνος αποπληρωμής του δανείου οδηγεί τον δανειολήπτη σε ηλικία άνω των 75 ετών, να υπάρχει νεότερος εγγυητής.
Eφόσον υπάρχει πρόδηλη αδυναμία ανταπόκρισης του δανειολήπτη στις δανειακές υποχρεώσεις, είναι δυνατή η εξέταση -κατά περίπτωση- αιτημάτων αναστολής εξυπηρέτησης του δανείου, όχι πέραν των δύο ετών, με επιμήκυνση της διάρκειας και με κατά περίπτωση καταβολή ή κεφαλαιοποίηση των τόκων της περιόδου αναστολής.
Eπίσης εφαρμόζονται ρυθμίσεις με συγκεκριμένη χρονική διάρκεια για πληρωμή μόνον των τόκων, για πάγωμα των τόκων ή και των δόσεων σε περιπτώσεις ανέργων και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα με εξέταση συνεχή της κατάστασης του δανειολήπτη όπως επίσης και για μείωση των δόσεων στο 30% των υπαρχουσών.
Συγκεκριμένες διευκολύνσεις υφίστανται και όσον αφορά του δημοσίους υπαλλήλους ή και συνταξιούχους, ομάδα της οποίας το εισόδημα επλήγη σημαντικά στο προηγούμενο χρονικό διάστημα και της οποίας η δόση παρακρατείται κατευθείαν από τον μισθό της αν το δάνειο έχει ληφθεί από κάποια πιστωτικά ιδρύματα. Tέτοιες ρυθμίσεις είναι η παράταση του χρόνου διαρκείας έως 15 έτη από την ημερομηνία εκταμίευσης για τα καταναλωτικά δάνεια και έως 40 έτη για τα στεγαστικά με περίοδος χάριτος από έναν έως τέσσερις μήνες χωρίς καμία καταβολή, με ταυτόχρονη δυνατότητα περαιτέρω παράτασης ή με καταβολή μόνο των τόκων. Σημειώνεται ότι είναι «παγωμένοι» οι πλειστηριασμοί για δάνεια ύψους μέχρι 200.000 ευρώ, θέμα το οποίο θα επανεξεταστεί το προσεχές χρονικό διάστημα. Ωστόσο, πλειστηριασμοί δεν διενεργούνται σε υψηλότερα δάνεια ακόμη κι αν αυτά αφορούν πρώτη κατοικία.
Καταναλωτικά
Στα καταναλωτικά δάνεια οι ρυθμίσεις δεν διαφέρουν κατά πολύ από εκείνες των στεγαστικών.
Ωστόσο, εφόσον ο δανειολήπτης διαθέτει ακίνητη περιουσία την οποία είναι διατεθειμένος να προσημειώσει, υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του επιτοκίου σε πολύ μεγάλο βαθμό και αύξησης της διάρκειας αποπληρωμής ακόμη και έως τα 30 έτη. Mε τον τρόπο αυτόν η δόση μειώνεται σε πάρα πολύ χαμηλά επίπεδα.
Επιχειρηματικά
Tα επιχειρηματικά δάνεια αποτελούν όπως φαίνεται και τον μεγαλύτερο «πονοκέφαλο» των τραπεζιτών καθώς η πορεία των επιχειρήσεων είναι βαθιά συνδεδεμένη με την ύφεση και οι καλύψεις των τραπεζών κατά το παρελθόν τουλάχιστον αφορούσαν περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης (μετοχές ομόλογα, συμβόλαια), των οποίων πλέον η αξία έχει απομειωθεί σημαντικά. Πρόκειται λοιπόν για μία πολύ διαφορετική ομάδα δανείων, οι ρυθμίσεις της οποίας ποικίλλουν και αποφασίζονται με βάση τη βιωσιμότητα της επιχείρησης.
Ποια είναι σήμερα η κατάσταση
Mε βάση πληροφορίες της αγοράς, το 15% ή τα 38 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι έχουν προσεγγίσει τα δάνεια που εμφανίζουν καθυστέρηση στην αποπληρωμή τους, παρά τις συνεχείς ρυθμίσεις στις οποίες προχωρούν οι τράπεζες. H αναδιάρθρωση χορηγήσεων του παρελθόντος αποτελεί «μονόδρομο» για τη διατήρηση των επισφαλειών σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα, καθώς η ύφεση που πλήττει την ελληνική οικονομία έχει οδηγήσει χιλιάδες ιδιώτες και επιχειρήσεις σε αδυναμία εξόφλησης των χρεών τους, παρατηρούν τραπεζικοί παράγοντες.
Σε ποιες ρυθμίσεις προβαίνουν οι τράπεζες
Oι ρυθμίσεις στις οποίες προβαίνουν οι τράπεζες ποικίλλουν με βάση το είδος του δανείου, την ηλικία του δανειολήπτη, το ύψος του χρέους, την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη, κριτήρια ανάκαμψης της οικονομικής κατάστασης του δανειολήπτη, διασφαλίσεις τριτεγγυητές κ.λπ.
Oι ρυθμίσεις μπορεί να διαφοροποιούνται μερικώς από πιστωτικό ίδρυμα σε πιστωτικό ίδρυμα έχουν όμως την ίδια φιλοσοφία και δεν διαφοροποιούνται σε βασικά σημεία.

imerisia.gr