Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα έθιμα του Λαζαροσάββατου ,καθώς και της Κυριακής των Βαίων,μιας και οι μέρες αυτές αποτελούν προανάκρουσμα της Λαμπρής.
Το Σάββατο του Λαζάρου είναι ένα "νεκρολατρευτικό" πανηγύρι ,γιατί φέρνει στη μνήμη την Ανάσταση του Λαζάρου ,φίλου του Ιησού .
Χαρακτηριστικά είναι τα κάλαντα που τραγουδούν για το Λάζαρο οι χωρικοί ,ανήμποροι να συμφιλιωθούν με την ιδέα του θανάτου..."Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι"....
Την ημέρα αυτή έντονη είναι η ανάμνηση των οικείων νεκρών στον κάθε χριστιανό ,μια ανάμνηση που δικαιολογούσε την επίσκεψη στο κοιμητήριο.
Το πρωί της Κυριακής των Βαίων , ημέρα λήξης της Σαρακοστής, οι κάτοικοι πήγαιναν στην εκκλησία με κλαδιά ελιάς και δάφνης, τα οποία ευλογούσε ο παπάς και στη συνέχεια τα μοίραζε στους πιστούς.
Το έθιμο αυτό επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας,θυμίζει την υποδοχή του Χριστού με κλαδιά βάγιας ,απο το λαό των Ιεροσολύμων.
ΕΘΙΜΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ.
Ημέρες πένθους για τα πάθη του Χριστού είναι οι μέρες της μεγάλης εβδομάδας.Την Μ. Εβδομάδα οι πιστοί νήστευαν και απέφευγαν να κάνουν πολλές δουλειές
.Το ασβέστωμα των σπιτιών φρόντιζαν να γίνει πριν την εβδομάδα των παθών.
Το βάψιμο των αυγών με φλούδες απο κρεμμύδι και το φτιάξιμο των τσουρεκιών καθιερώθηκε να γίνεται τη Μ.Τετάρτη απο τις νοικοκυρές του χωριού.
Αξιοσημείωτο είναι οτι το αυγό στα "χριστιανικά χρόνια" συμβολίζει την ανανέωση της ζωής, το κόκκινο χρώμα τους, χαρούμενο και ξορκιστικό συγχρόνως, οφείλεται στο αίμα του "εβραικού προβάτου" ή στο "αίμα του Χριστού".
Τα δώδεκα ευαγγέλια άκουγαν ευλαβικά το βράδυ της Μ. Πέμπτης οι χωρικοί.Στη συνέχεια διανυκτέρευαν στην εκκλησία κάποιες μαυροφορεμένες γυναίκες, αυτές έλεγαν μοιρολόγια για το Χριστό και άφηναν κάποιο ρούχο ή κόσμημα κοντά σε μια εικόνα ,για να αγιαστεί.Το πρωί το φορούσαν πάλι.Το έθιμο αυτό συνηθίζεται και σήμερα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Ευχάριστο έθιμο στο ολο βαρύ κλίμα της εβδομάδας ήταν η ανταλλαγή δώρων μεταξύ των παραδερφιών(αυτοί που ήταν βαφτισμένοι στο ίδιο νερό και αυτοί που θήλασαν γάλα απο την ίδια γυναίκα).
Το πρωί της Μ.Παρασκευής οι γυναίκες στόλιζαν τον επιτάφιο.Οι πιστοί μέχρι το απόγευμα Τον προσκυνούσαν και τοποθετούσε ο καθένας πάνω του ό,τι είχε ευχαρίστηση,ένα κόκκινο αυγό ,ένα ζευγάρι κάλτσες ή χρήματα.Επειδή πρόκειται για την πιο ιερή μέρα της εβδομάδας ,σταματούσε κάθε δουλειά μέσα στο σπίτι , όπως το πλύσιμο,το ράψιμο , το κέντημα κτλπ,μιας και το πένθος ήταν βαρύ,οι γυναίκες δεν μαγείρευαν αυτό το μεσημέρι.
Σαν αναπαράσταση της κηδείας του Χριστού ,γινόταν το βράδυ η περιφορά του Επιταφίου στους δρόμους του χωριού.Η πένθιμη ατμόσφαιρα της ημέρας δικαιολογούσε και τη θύμηση των νεκρών καθώς και την επίσκεψη στο νεκροταφείο.
Το εγκώμιο της Παναγίας προς το Χριστό "ω γλυκύ μου έαρ...",που ακουγόταν το βράδυ αυτό ,συγκινούσε βαθύτατα καθώς παραπέμπει στο μοιρολόι της κάθε χαροκαμένης μάνας
.Μαυροφορεμένες κοπέλες, που θυμίζουν τις "Μυροφόρες" του Χριστού, έραιναν τον επιτάφιο με ροδοπέταλα από το ψάθινο καλάθι τους.Όσοι επέστρεφαν από την εκκλησία το βράδυ της Μ.Παρασκευής , έπαιρναν κάποιο λουλούδι ,αφού πρώτα περνούσαν κάτω από τον επιτάφιο και προσκυνούσαν.
Το Μ.Σάββατο οι νοικοκυρές ετοίμαζαν τη μαγειρίτσα, ενώ οι άντρες της οικογένειας έσφαζαν το αρνί που θα το σούβλιζαν την επόμενη μέρα ανήμερα του Πάσχα.
Επίσης τη μέρα αυτή οι πιστοί πήγαιναν στην εκκλησία λίγο πριν τα μεσάνυχτα κρατώντας ο καθένας τους μια λαμπάδα.
Τα
λεπτά κυλάν και να σήμανε η ώρα 12 όπου ο ιερέας ψάλλει το "Χριστός
Ανέστη" ,μήνυμα χαράς και συμφιλίωσης για ολον τον κόσμο.Ακολουθεί η
εορταστική ατμόσφαιρα."Χρόνια πολλά ,Χριστός Ανέστη".Μετά τη θεία λειτουργία , η κάθε οικογένεια φρόντισε να σταυρώσει με το άγιο φως της λαμπάδας την εξώπορτα του σπιτιού της τρεις φορές και να ανάψει το καντήλι.Έπειτα έτρωγε όλη η οικογένεια τη μαγειρίτσα,μετά τη νηστεία που είχε προηγηθεί.Το πρωί της Κυριακής εκκλησιάζονταν οι χριστιανοί .
Ανήμερα του Πάσχα διάχυτη ήταν η χαρά των κατοίκων."Λαμπρή εορτή και πανήγυρις" λεγόταν από το λαό η ημέρα του Πάσχα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ "ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ -ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΜΑΧΟΥΣ".
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ...ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ.ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΑΛΑΜΑΝΗΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου