ΑΡΘΡΟ:Κατρίνης Γιάννης
Αν η γέννηση ενός παιδιού είναι μια συγκλονιστική εμπειρία, η
διαπαιδαγώγησή του είναι σίγουρα μια πρωτόγνωρη ευθύνη. Η οικογένεια
έχει τον πρώτο λόγο για την ψυχική υγεία των παιδιών.. Ανομολόγητα.
Γιατί είναι το πρώτο και σημαντικό περιβάλλον μέσα στο οποίο το παιδί
δέχεται τα πρώτα ερεθίσματα των ανθρώπινων και των κοινωνικών σχέσεων.
Στον οικογενειακό καμβά θα κεντηθούν όλες οι άλλες επιδράσεις.
Μέσα στην οικογενειακή ομάδα βρίσκουμε τις ρίζες των νέων ανθρώπων και τις ποτίζουμε αγάπη, με μόχθο και ευθύνη για να θωρακίσουμε το αυριανό, ενήλικο άτομο με τα στοιχεία της ψυχικής υγείας που θα αποτελέσουν και το υπόβαθρο των επιλογών του για το μέλλον. Η πρόληψη επιτελείται στο σημαντικότερο μέρος της , ενώ το παιδί βρίσκεται ακόμη μέσα στην οικογένεια.
Επιτελείται κατά την περίοδο διάπλασης του χαρακτήρα του. Στηρίζεται κυριολεκτικά στη δημιουργία ατόμων ικανών να αντιμετωπίζουν με άνεση τα μικρά και τα μεγάλα προβλήματα της ζωής. Να εμπνέονται από τις καλύτερες παραδόσεις του τόπου και να προσελκύονται από τις υγιείς πηγές της χαράς. Να εμπνέονται και να επιλέγουν τις προσωπικές τους ιερές εξαρτήσεις από τα πιο ακριβά ιδανικά .
Και να θέτουν το προσωπικό τους πάθος στην υπηρεσία αυτών των ιδανικών. Μέσα στην οικογένεια το παιδί θα διασφαλίσει κατ’ αρχήν τις φυσικές του ανάγκες, στέγη, τροφή, ασφάλεια Γι’ αυτές αρκεί ίσως το γονεϊκό ένστικτο .
Για να συνδυαστούν γρήγορα με τις άλλες , τις πιο σημαντικές ανάγκες: την ανάγκη να ανήκεις, να είσαι αποδεκτός , να έχεις σχέσεις, να είσαι αξιαγάπητος .Αν αυτά επιτευχθούν μένει ελεύθερο το πεδίο για την ανάπτυξη των δυνατοτήτων της αυταξίας και της αυτογνωσίας, Εδώ αρχίζουν και τα δύσκολα…
Εδώ οι λεπτές ισορροπίες σπάνε από τη μια στιγμή στην άλλη. Άλλοτε ασυνείδητα και άλλοτε συνειδητά. Πάντοτε από άγνοια αναφορικά με την αγωγή του σύγχρονου, δύσκολου παιδιού. Αλλά και από μια σειρά εξωγενείς παράγοντες που αποδιαρθρώνουν και αποσταθεροποιούν τις ενδοοικογενειακές σχέσεις.
Η επικοινωνία στο σπίτι τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει ένα τεράστιο έλλειμμα. Στους γονείς μένει ή αφήνουν όλο και λιγότερο χρόνο , για να αφιερώσουν στα παιδιά τους.
Η οικογενειακή εστία αποκτά όλο και περισσότερο όψη κελιού με κάγκελα την αδιαφορία, την απαγόρευση, τη μοναξιά .Σε κάθε δωμάτιο κάποια τηλεόραση μας αποσπά παθητικά και μονόπλευρα.
Οι μεγαλύτεροι όμως κίνδυνοι βρίσκονται στις ασταθείς δομές που προκαλούνται από τις απότομες μεταβολές στη μορφή και τη λειτουργία της οικογένειας. Τα τελευταία 50 χρόνια τα ποσοστά των γάμων ως μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκαν κατά 50% και στο ίδιο χρονικό διάστημα τα διαζύγια αυξήθηκαν κατακόρυφα. Το 1950 ήταν 10%, το 1990 38% και η τάση είναι αυξητική σήμερα. Τα ποσοστά οικογενειών με 1 παιδί αυξάνονται συνεχώς, ενώ το 20% των παιδιών μεγαλώνει με έναν από τους δύο γονείς. Αλλά και στον τομέα της επαγγελματικής προοπτικής των νέων συντελούνται ριζικές μεταβολές.
Η ανασφάλεια για το επαγγελματικό τους μέλλον, η αυξανόμενη απαίτηση για απόκτηση τυπικών προσόντων, το εύλογο αλλά και υπέρμετρο άγχος των γονέων προκαλούν τεράστια προβλήματα και διαμορφώνουν ένα ασφυκτικό κοινωνικό και ψυχολογικό περιβάλλον που γεννά τρομερές πιέσεις.
Ο ελεύθερος χρόνος και η αθωότητα της παιδικής ηλικίας θυσιάζονται στο βωμό άκαμπτων επιλογών και εξουθενωτικών προγραμμάτων.. Τα παιδιά μετατρέπονται σε άλογα κούρσας σε ατελείωτες αλλά και ταυτόχρονα αβέβαιες διαδρομές. Μεγάλοι κίνδυνοι βρίσκονται και στην περιοχή των αξιών, όπου η σύγχυση της εποχής μας καθιστά τον αγώνα των νέων για απόκτηση ταυτότητας όλο και δυσκολότερο. Αλλά και στο περιβάλλον, στην περιοχή της κατοικίας και της κυκλοφορίας ,όπου τα τροχαία στατιστικά αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου για παιδιά και νέους .
Μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα σύγχυσης ,αβεβαιότητας και αταξίας καλείται σήμερα η οικογένεια , ο πρώτος και αναντικατάστατος παιδαγωγός κατά την UNESCO ,να προετοιμάσει, να προσανατολίσει και να οπλίσει το παιδί με όλα εκείνα τα εφόδια που θα του επιτρέψουν αβίαστα και ανεμπόδιστα όχι μόνο να πατήσει γερά στα πόδια του αλλά και ν’ ανοίξει τα φτερά του. Αυτή είναι η τέχνη της ζωής. Και παραστατικά αυτό εκφράζεται με τη γνωστή κινέζικη παροιμία: «Δεν δίνουμε ένα ψάρι στον πεινασμένο για να του λύσουμε το πρόβλημα της ώρας, της ημέρας. Μα τον μαθαίνουμε να ψαρεύει.»
Τον προετοιμάζουμε δηλαδή μεθοδικά, για να περπατήσει αργότερα αυτοδύναμος στον ανοικτό στίβο της ζωής.
Το παιδί μας θέλει δίπλα του κι όχι από πάνω του. Απαιτεί να το αναγνωρίζουμε όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι. Στο κάτω -κάτω δεν φταίει ένα παιδί αν είναι περισσότερο ή λιγότερο έξυπνο, όμορφο ή άσχημο, παχύ ή αδύνατο, ψηλό ή κοντό, αγόρι ή κορίτσι… Ο ρόλος της οικογένειας ως κύριου φορέα αγωγής, ψυχικής και σωματικής υγείας, δηλαδή πρόληψης είναι καθοριστικός. Η λογοτεχνία προσφέρει άπειρα παραδείγματα.
Το 1919 ο KAFKA γράφει στον πατέρα του ένα γράμμα που από φόβο το έδωσε τελικά στη μητέρα του ,χωρίς να ξέρουμε αν έφτασε ποτέ στον προορισμό του. «Το θάρρος, η αποφασιστικότητα, η εμπιστοσύνη, η χαρά που δοκίμαζα στις σχέσεις μου με κάθε πράγμα μ’ εγκατέλειπαν ,όταν ΕΣΥ ήσουνα ανάμεσα σ’ αυτά. Μπροστά σου έχανα τη φωνή μου, άρχιζα να τραυλίζω και τέλος έπαυα να μιλώ, αφού και μόνη η παρουσία σου μ’ εμπόδιζε να σκεφθώ και επομένως να μιλήσω. Τέλος μπροστά σου έχανα την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου και γέμιζα μ’ ένα ατελείωτο συναίσθημα ενοχής.» Φαίνεται ότι τα πρώτα παιδικά μας χρόνια είναι σημαδιακά. Ότι μόνο ευτυχισμένοι γονείς μπορούν να μεγαλώσουν ευτυχισμένα παιδιά.
Και ο μόνος τρόπος για να πραγματοποιηθεί αυτό είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επιτυχή άσκηση του ρόλου των γονέων, μέσα από τις σχολές γονέων, ομίλους επιμόρφωσης, τη συνεργασία με το σχολείο και άλλους φορείς, που μπορεί να συγκροτήσει και να κινητοποιήσει μόνο μια ευαισθητοποιημένη τοπική κοινωνία και οι ποικιλώνυμοι φορείς της .Αν πραγματικά ενδιαφέρεται να μη λογίζεται ΝΑΡΚΩΜΕΝΗ
Μέσα στην οικογενειακή ομάδα βρίσκουμε τις ρίζες των νέων ανθρώπων και τις ποτίζουμε αγάπη, με μόχθο και ευθύνη για να θωρακίσουμε το αυριανό, ενήλικο άτομο με τα στοιχεία της ψυχικής υγείας που θα αποτελέσουν και το υπόβαθρο των επιλογών του για το μέλλον. Η πρόληψη επιτελείται στο σημαντικότερο μέρος της , ενώ το παιδί βρίσκεται ακόμη μέσα στην οικογένεια.
Επιτελείται κατά την περίοδο διάπλασης του χαρακτήρα του. Στηρίζεται κυριολεκτικά στη δημιουργία ατόμων ικανών να αντιμετωπίζουν με άνεση τα μικρά και τα μεγάλα προβλήματα της ζωής. Να εμπνέονται από τις καλύτερες παραδόσεις του τόπου και να προσελκύονται από τις υγιείς πηγές της χαράς. Να εμπνέονται και να επιλέγουν τις προσωπικές τους ιερές εξαρτήσεις από τα πιο ακριβά ιδανικά .
Και να θέτουν το προσωπικό τους πάθος στην υπηρεσία αυτών των ιδανικών. Μέσα στην οικογένεια το παιδί θα διασφαλίσει κατ’ αρχήν τις φυσικές του ανάγκες, στέγη, τροφή, ασφάλεια Γι’ αυτές αρκεί ίσως το γονεϊκό ένστικτο .
Για να συνδυαστούν γρήγορα με τις άλλες , τις πιο σημαντικές ανάγκες: την ανάγκη να ανήκεις, να είσαι αποδεκτός , να έχεις σχέσεις, να είσαι αξιαγάπητος .Αν αυτά επιτευχθούν μένει ελεύθερο το πεδίο για την ανάπτυξη των δυνατοτήτων της αυταξίας και της αυτογνωσίας, Εδώ αρχίζουν και τα δύσκολα…
Εδώ οι λεπτές ισορροπίες σπάνε από τη μια στιγμή στην άλλη. Άλλοτε ασυνείδητα και άλλοτε συνειδητά. Πάντοτε από άγνοια αναφορικά με την αγωγή του σύγχρονου, δύσκολου παιδιού. Αλλά και από μια σειρά εξωγενείς παράγοντες που αποδιαρθρώνουν και αποσταθεροποιούν τις ενδοοικογενειακές σχέσεις.
Η επικοινωνία στο σπίτι τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει ένα τεράστιο έλλειμμα. Στους γονείς μένει ή αφήνουν όλο και λιγότερο χρόνο , για να αφιερώσουν στα παιδιά τους.
Η οικογενειακή εστία αποκτά όλο και περισσότερο όψη κελιού με κάγκελα την αδιαφορία, την απαγόρευση, τη μοναξιά .Σε κάθε δωμάτιο κάποια τηλεόραση μας αποσπά παθητικά και μονόπλευρα.
Οι μεγαλύτεροι όμως κίνδυνοι βρίσκονται στις ασταθείς δομές που προκαλούνται από τις απότομες μεταβολές στη μορφή και τη λειτουργία της οικογένειας. Τα τελευταία 50 χρόνια τα ποσοστά των γάμων ως μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκαν κατά 50% και στο ίδιο χρονικό διάστημα τα διαζύγια αυξήθηκαν κατακόρυφα. Το 1950 ήταν 10%, το 1990 38% και η τάση είναι αυξητική σήμερα. Τα ποσοστά οικογενειών με 1 παιδί αυξάνονται συνεχώς, ενώ το 20% των παιδιών μεγαλώνει με έναν από τους δύο γονείς. Αλλά και στον τομέα της επαγγελματικής προοπτικής των νέων συντελούνται ριζικές μεταβολές.
Η ανασφάλεια για το επαγγελματικό τους μέλλον, η αυξανόμενη απαίτηση για απόκτηση τυπικών προσόντων, το εύλογο αλλά και υπέρμετρο άγχος των γονέων προκαλούν τεράστια προβλήματα και διαμορφώνουν ένα ασφυκτικό κοινωνικό και ψυχολογικό περιβάλλον που γεννά τρομερές πιέσεις.
Ο ελεύθερος χρόνος και η αθωότητα της παιδικής ηλικίας θυσιάζονται στο βωμό άκαμπτων επιλογών και εξουθενωτικών προγραμμάτων.. Τα παιδιά μετατρέπονται σε άλογα κούρσας σε ατελείωτες αλλά και ταυτόχρονα αβέβαιες διαδρομές. Μεγάλοι κίνδυνοι βρίσκονται και στην περιοχή των αξιών, όπου η σύγχυση της εποχής μας καθιστά τον αγώνα των νέων για απόκτηση ταυτότητας όλο και δυσκολότερο. Αλλά και στο περιβάλλον, στην περιοχή της κατοικίας και της κυκλοφορίας ,όπου τα τροχαία στατιστικά αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου για παιδιά και νέους .
Μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα σύγχυσης ,αβεβαιότητας και αταξίας καλείται σήμερα η οικογένεια , ο πρώτος και αναντικατάστατος παιδαγωγός κατά την UNESCO ,να προετοιμάσει, να προσανατολίσει και να οπλίσει το παιδί με όλα εκείνα τα εφόδια που θα του επιτρέψουν αβίαστα και ανεμπόδιστα όχι μόνο να πατήσει γερά στα πόδια του αλλά και ν’ ανοίξει τα φτερά του. Αυτή είναι η τέχνη της ζωής. Και παραστατικά αυτό εκφράζεται με τη γνωστή κινέζικη παροιμία: «Δεν δίνουμε ένα ψάρι στον πεινασμένο για να του λύσουμε το πρόβλημα της ώρας, της ημέρας. Μα τον μαθαίνουμε να ψαρεύει.»
Τον προετοιμάζουμε δηλαδή μεθοδικά, για να περπατήσει αργότερα αυτοδύναμος στον ανοικτό στίβο της ζωής.
Το παιδί μας θέλει δίπλα του κι όχι από πάνω του. Απαιτεί να το αναγνωρίζουμε όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι. Στο κάτω -κάτω δεν φταίει ένα παιδί αν είναι περισσότερο ή λιγότερο έξυπνο, όμορφο ή άσχημο, παχύ ή αδύνατο, ψηλό ή κοντό, αγόρι ή κορίτσι… Ο ρόλος της οικογένειας ως κύριου φορέα αγωγής, ψυχικής και σωματικής υγείας, δηλαδή πρόληψης είναι καθοριστικός. Η λογοτεχνία προσφέρει άπειρα παραδείγματα.
Το 1919 ο KAFKA γράφει στον πατέρα του ένα γράμμα που από φόβο το έδωσε τελικά στη μητέρα του ,χωρίς να ξέρουμε αν έφτασε ποτέ στον προορισμό του. «Το θάρρος, η αποφασιστικότητα, η εμπιστοσύνη, η χαρά που δοκίμαζα στις σχέσεις μου με κάθε πράγμα μ’ εγκατέλειπαν ,όταν ΕΣΥ ήσουνα ανάμεσα σ’ αυτά. Μπροστά σου έχανα τη φωνή μου, άρχιζα να τραυλίζω και τέλος έπαυα να μιλώ, αφού και μόνη η παρουσία σου μ’ εμπόδιζε να σκεφθώ και επομένως να μιλήσω. Τέλος μπροστά σου έχανα την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου και γέμιζα μ’ ένα ατελείωτο συναίσθημα ενοχής.» Φαίνεται ότι τα πρώτα παιδικά μας χρόνια είναι σημαδιακά. Ότι μόνο ευτυχισμένοι γονείς μπορούν να μεγαλώσουν ευτυχισμένα παιδιά.
Και ο μόνος τρόπος για να πραγματοποιηθεί αυτό είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επιτυχή άσκηση του ρόλου των γονέων, μέσα από τις σχολές γονέων, ομίλους επιμόρφωσης, τη συνεργασία με το σχολείο και άλλους φορείς, που μπορεί να συγκροτήσει και να κινητοποιήσει μόνο μια ευαισθητοποιημένη τοπική κοινωνία και οι ποικιλώνυμοι φορείς της .Αν πραγματικά ενδιαφέρεται να μη λογίζεται ΝΑΡΚΩΜΕΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου