Ο Ναός της αγίας Μαύρας στο Μαχαιράδο της Ζακύνθου

του Δ. Τσακίρη

Στην κοινότητα Μαχαιράδου βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Αγίας Μαύρας, ένας από τους ωραιότερους ναούς της Ζακύνθου. Στον Ναό φυλάγεται η θαυματουργή εικόνα της Αγίας Μαύρας.

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, τη θαυματουργή εικόνα βρήκε κάποιος βοσκός από το Λαγοπόδο. Ο βοσκός, καθώς πρόσεχε τα πρόβατα του, είδε πάνω σε ένα φράχτη δυνατό φως και αφού πλησίασε βρήκε την εικόνα. Την πήρε και τη μετέφερε στο χωριό του το Λαγοπόδο, όπου οι συγχωριανοί του ήθελαν να χτίσουν ναό για να την στεγάσουν. Αλλά η εικόνα εξαφανίστηκε 3 φορές για να εμφανισθεί ξανά στον φράκτη όπου είχε αρχικά βρεθεί. Έτσι λοιπόν οι κάτοικοι του Μαχαιράδου αποφάσισαν να χτίσουν ένα εξωκλήσι στο σημείο αυτό. Αργότερα στο ίδιο μέρος κτίσθηκε μεγαλύτερος ναός και μοναστήρι από την οικογένεια Νταβαρία ή Ταβαρία. Ο ναός αυτός καταστράφηκε από σεισμό και έπειτα, την 26η Ιουλίου 1632, ο Ανδρέας Νταβαρίας δώρησε το ναό σε Αδελφάτο του νησιού που τον ανοικοδόμησε.

Το 1802 κτίσθηκε το πυργοειδές κωδωνοστάσιο του ναού, που έχει ύψος περίπου 37 μέτρα και φημίζεται για τον γλυκό ήχο των καμπάνων του, που κατασκευάσθηκαν στη Βενετία. Το 1873, αφού είχε υποστεί φθορές από σεισμούς και άλλες θεομηνίες, ο ναός επισκευάσθηκε. Το 1938 ο Μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος Δημητρίου όρισε το ναό ως ενοριακό. Μετά τον καταστρεπτικό για τη Ζάκυνθο σεισμό του 1953, ο ναός αναστηλώθηκε, όπως και το κωδωνοστάσιο του, με τη συνδρομή των χριστιανών και τη βοήθεια της πολιτείας.

Στο σύνολο του ο Ιερός ναός της Αγίας Μαύρας Μαχαιράδου αποτελεί ένα έργο τέχνης, αφού εκτός από το υπέροχο ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο του, υπάρχουν πολλά πολύτιμα αντικείμενα όπως εικόνες, ευαγγέλια, άγια δισκοπότηρα, κανδήλια, εξαπτέρυγα και άλλα. Τα περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα φυλάγονται στο Ενοριακό Μουσείο που βρίσκεται δίπλα στο ναό. Εκτός από το ξυλόγλυπτο τέμπλο, επιχρυσωμένη είναι και η οροφή του ναού. Οι αγιογραφίες είναι δυτικής τεχνοτροπίας, καμωμένες από τους Απόστολο Λάτση και Σπυρίδωνα Πελεκάση.

Σπουδαιότερη από τις εικόνες του ναού είναι η θαυματουργή εικόνα της Αγίας Μαύρας, που επιχρυσώθηκε από τη βασίλισσα Όλγα το 1896 και είναι τοποθετημένη σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι, έργο του ξυλόγλυπτη Αντωνίου Κουρελή.

Εξίσου σημαντική είναι η εικόνα της Θεοτόκου, Κυρίας των Αγγέλων, που επαργυρώθηκε το 1815 και τοποθετήθηκε σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι, είναι δε βυζαντινής τεχνοτροπίας.

Αξιόλογη είναι και η εικόνα του Αγίου Τιμοθέου που είναι τοποθετημένη σε ασημένια θήκη η οποία φέρει γύρω παραστάσεις από τη ζωή και το μαρτύριο των Αγίων.

***

Εκτός από την 3η Μαΐου τελείται πανηγύρι στην μνήμη των Αγίων και την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου. Κατά τον εορτασμό γίνεται ολονυκτία και πριν από το ξημέρωμα λιτανεύεται η εικόνα της Αγίας Μαύρας στους δρόμους του Μαχαιράδου, κάτω από τους ήχους πυροτεχνημάτων σύμφωνα με το παλιό έθιμο.

Ο ναός της Αγίας Μαύρας στο Μαχαιράδο προσελκύει καθημερινά πολλούς πιστούς, που έρχονται από παντού να προσευχηθούν στην θαυματουργή εικόνα της Αγίας και να ζητήσουν τη βοήθεια της. Πολύ γνωστά είναι διάφορα θαύματα της Αγίας Μαύρας, όπως το θαύμα της πυρίτιδας το 1801, το θαύμα της σωτηρίας της δαιμονισμένης κοπέλας, που είχε πέσει στο πηγάδι του προαυλίου του ναού, καθώς και το θαύμα της θεραπείας της κ. Δήμητρας Λαζάνη που έπασχε από καρκίνο στο στομάχι και θεραπεύτηκε.

Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης αργότερα έφερε η ίδια στο ναό ασημένιο αφιέρωμα, το οποίο κρέμεται μπροστά από την εικόνα της Αγίας.

Πάμπολα ακόμα θαύματα αναφέρονται, τα οποία αποδίδονται στη θαυματουργική επέμβαση της Αγίας Μαύρας και επιτελούνται χάρη στη βαθιά πίστη εκείνων που καταφεύγουν στο έλεος της.

***

Τον Δεκέμβριο του 2005 την έκαψαν και την λήστεψαν.

Πάλι όμως με προσπάθειες των κατοίκων του χωριού αλλά και με δωρεές όλου του νησιού την επανέφεραν στην αρχική της κατάσταση.