Ο Άγιος Γεράσιμος σύμφωνα με
τη παράδοση γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Κορινθίας το 1506. Ο πατέρας του
ονομάζονταν Δημήτριος και η μητέρα του Καλή. Ο πατέρας του ανήκε στην
βυζαντινή αριστοκρατία, στη μεγάλη οικόγενεια των Νοταράδων. Το
βαφτιστικό όνομα του Άγιου Γεράσιμου ήταν Γεώργιος. Ό Άγιος Γεράσιμος
μεγάλωσε και μορφώθηκε όπως όλα τα αρχοντόπουλα της εποχής. Στα 20
χρόνια του αποφάσισε να πάει στη Ζάκυνθο που ήταν ένα σημαντικό κέντρο
των γραμμάτων της εποχής καθώς παρόλη την Ενετική κατάκτηση υπήρχε εκεί
ένας αναγεννησιακός αέρας σε αντίθεση με την υπόλοιπη τουρκοκρατούμενη
Ελλάδα.
Η βαθιά σχέση του
με την ορδόδοξη πίστη, τον κάνει να εγκαταλήψει τη Ζάκυνθο και να
ξεκινήσει προσκυνήματα στα σημαντικότερα πνευματικά θρησκευτικά κέντρα
της εποχής του,Πρώτος του σταθμός η Κωνσταντινούπολη και το Οικουμενικό
Πατριαρχείο από όπου πήρε και την πατριαρχική ευλογία και αμέσως μετά το
Περιβόλι της Παναγίας το Άγιον Όρος. Στο Άγιον Όρος ο Άγιος Γεράσιμος
έγινε μοναχός. Δεν γνωρίζουμε σε πια μονή αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι
έγινε στο μοναστήρι των Ιβήρων και ότι ασκήτηψε στο κελί του Αγ.
Βασιλείου στην περιοχή της Καψάλας. Ο Άγιος Γεράσιμος σύμφωνα με τους
βιογράφους του έμεινε αρκετά στο Άγιον όρος και έφυγε όταν αποφάσισε να
κάνει ένα ταξίδι στους Άγιους Τόπους, όπου πρέπει να έφθασε γύρω στο
1538. Εκτός από τον Πανάγιο Τάφο, επισκέφτηκε τη Συρία, τη Δαμασκό, το
Σινά, την Αντιόχεια, την Αλεξάνδρεια και την έρημο της Θηβαίδας.
Ο πατριάρχης στα Ιεροσόλυμα εκτιμά την προσωπικότητα του Γεράσιμου και
έτσι τον κρατάει κοντά του και αναλαμβάνει κανδηλανάπτης στον Πανάγιο
Τάφο. Στα Ιεροσόλυμα ο Άγιος Γεράσιμος χειροτονείται διάκονος και
πρεσβύτερος από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Γερμανό με το όνομα Γεράσιμος
προς τιμήν του Άγιου Γεράσιμου του Ιορδανίτου. Το 1548 ο Άγιος Γεράσιμος
αφήνει τα Ιεροσόλυμα για να ένα ταξίδι στην Κρήτη όπου και έμεινε γύρω
στα δύο χρόνια. Από εκεί επιστρέφει στη Ζάκυνθο μετά από ένα ταξίδι
προσκύνημα που τον έφερε πιο κοντά στο θεό, μετά από 20 χρόνια.
Στη Ζάκυνθο ο Άγιος Γεράσιμος ασκήτεψε σε μια σπηλιά στον Άγιο Νικόλα
Γερακαρίου όπου μέχρι σήμερα οι Ζακυνθινοί την ονομάζουν του Αγίου
Γερασίμου. Υπάρχουν αναφορές ότι μπορεί να εφημέρευσε στην εκκλησία του
Αγίου Λαζάρου. Την ίδια εποχή αυτή έχει γεννηθεί στη Ζάκυνθο και ο Άγιος
Διονύσιος και κάποια παράδοση θέλει να τον έχει βαφτίσει ο άγιος
Γεράσιμος. Πάντως το σίγουρο είναι ότι ο Άγιος Διονύσιος επηρεάστηκε από
την προσωπικότητα του Άγιου Γεράσιμου που ήταν ήδη πολύ γνωστός στο
νησί. Η εποχή της Ενετικής κυριαρχίας είναι δύσκολη και από θρησκευτική
άποψη καθώς η καθολική εκκλησία προσπαθεί να αποκτήσει πιστούς από τον
ντόπιο πληθυσμό. Ο Άγιος Γεράσιμος αποφασίζει να πάει στη Κεφαλονιά.
Ασκητεύει πάλι σε σπήλαιο κοντά στο Αργοστόλι. Στο σπήλαιο έμεινε για 5
χρόνια και 11 μήνες οπότε αποφασίζει να εγκατασταθεί στη περιοχή των
ομαλών στους πρόποδες του Αίνου και να ιδρύσει ένα μοναστήρι. Εκεί
αρχίζουν να συρρέουν οι πιστοί για να ακούσουν τη διδασκαλία του.
Στη περιοχή των Ομαλών υπήρχε ένα ερημοκλήσι αφιερωμένο στην κοίμηση
της Θεοτόκου το οποίο παραχώρησε στον Άγιο Γερασιμο μαζί με τα γύρω
κτήματα, ο ιερέας της περιοχής Γεώργιος Βάλσαμος το 1561. Ο Άγιος ιδρύει
μοναστήρι με το όνομα Νέα Ιερουσαλήμ με την άδεια και την ευλογία του
επίσκοπου του νησιού Παχώμιου Μακρή. Από τότε η φήμη του εξαπλώνεται σε
όλο το χριστιανικό κόσμο. Μετά από αίτηση του το πατριαρχείο θέτει η
μονή υπό την υψηλή του προστασία. Ο Άγιος Γεράσιμος κοιμήθηκε στις 15
Αυγούστου την ίδια μέρα με την αγαπημένη του Παναγία. Στις τελευταίες
του στιγμές στην επίγεια ζωή του ήταν κοντά του όπως αναφέρει η
παράδοση, ο πατέρας Ιωαννίκιος, ο πατέρας Γερμανός και η ηγουμένη
Λαυρεντία. Οι ιερείς ντύνουν τον άγιο με τα άμφια τα οποία φέρει μέχρι
σήμερα και μετά από κατανυχτική εξόδιο ακολουθία στην οποία χοροστάτησε ο
Επίσκοπος Κεφαλληνίας Φιλόθεος ο Λοβέρδος, ενταφιάζουν το σώμα του
Άγιου Γεράσιμου δίπλα και μέσα στον νότιο τοίχο του Ναού. Η πρώτη
ανακομιδή του σώματος του Αγίου Γεράσιμου έγινε 2 χρόνια και 2 μήνες
μετά την κοίμηση του, στις 20 Οκτωβρίου του 1581. Οι Ενετοί όμως
θορυβημένοι από την αφθαρσία του σώματος του ζήτησαν να ταφεί ξανά ώστε
να συμπληρωθούν τα 3 χρόνια. Η δεύτερη ανακομιδή του σώματος γίνεται
μετά από 6 μήνες και το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.
Γιαυτό το λόγο θεσπίστηκε η κυριώνυμος εορτή του Άγιου Γεράσιμου στις
20 Οκτωβρίου και όχι στις 15 Αυγούστου. Αργότερα όμως οι χριστιανοί
γιόρταζαν τη μνήμη του και στην κοίμηση της Θεοτόκου όχι όμως στις 15
για να μην επισκιαστεί η κοίμηση της Παναγίας, αλλά στις 16 Αυγούστου. Η
ανακήρυξη της αγιότητας του οσίου Γερασίμου έγινε το 1622. Ο Άγιος
Γεράσιμος ονομάστηκε νέος ασκητής για να τον ξεχωρίζουν από τον άγιο
Γεράσιμο τον Ιορδανίτη.
Η ΛΙΤΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ
(Γράφει ο Πρωτοπρεσβύτερος Ιωάννης Μεσολωράς)
Eίναι αλήθεια ότι τα χωριά μας οφείλουν πολλά στην παρουσία του Αγίου
με το μοναστήρι του στην Κοιλάδα των Ομαλών. Όλη η περιοχή έχει πανηγύρι
και χαίρεται όταν o Άγιος βγαίνει Λιτανεία μέχρι τον πλάτανο και τ'
αλώνια. Σαν ήλιο βλέπει ο λαϊκός ποιητής τον Άγιο να βγαίνει από το Ναό
του και να φωτίζει το βουνόκλειστο χώρο της κοιλάδας. "Ως ήλιος Γεράσιμε εκ του ναού σου βγαίνεις - και με τους αγγέλους τ' ουρανού στα ύψη ανεβαίνεις".Τούτη
η κοιλάδα αποκλειστικά θα δεχθεί την ευλογία του. Πολλές φορές λέει η
παράδοση επεχείρησαν να τον πάρουν αλλά "επόδισε" (από το ρήμα ποδίζω).
Εκεί λίγο πιο έξω στο δρόμο που πάει στα Τρουγιανάτα το λένε στα
"ποδόρια". Δεν πήγαινε πιο πέρα. Έγινε ασήκωτος. Στο χώρο τούτο νοιώθει
ευχαριστημένος αφού ο ίδιος τον διάλεξε απο τόσους άλλους που
περιόδευσε. Έτσι βασιλέυει στα Ομαλά και κάποιες φορές το χρόνο βγαίνει
τη βόλτα του σαν άρχοντας ακριβοθώρητος για να τον χαρούν και να τον
θαυμάσουν οι υπήκοοί του. Κι έρχονται κατά χιλιάδες. Στη Λιτανεία στη
μέση Εκείνος σηκωμένος στα χέρια ψηλά, σεμνός, άφθαρτος, στητός, στ'
άφθαρτα ιερατικά του άμφια τα παλιά που ο τάφος, όπως και το σώμα του,
δεν τα έλιωσε.
Μπροστά παιδιά με τα εξαπτέρυγα, ψαλτάδες, που ψέλνουν "Άγιε του Θεού
πρέσβευε υπέρ ημών... Ή ση παμμάκαρ ψυχή τοις ουρανοίς εγκατώκησεν το
σώμα σου δε τη γη τελεί τα θεσπέσια...". Παππάδες,
καλόγριες τριγύρω του κι ένας απλός άγιος καλόγηρος, ο Γεράσιμος
Ψιχάλας από το Ξηρόμερο χρόνια τώρα να κρατάει το πεύκι ( μικρό χαλί )
που πάνω του θα πιθωθεί στο Πηγάδι. Πίσω Δεσποτάδες - κι οι Κεφαλλονίτες
έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ρωτάνε: πόσοι δεσποτάδες θα' ρθουνε στο
πανηγύρι; - επίσημοι και ο λαός του Θεού ν' ακολουθάει. Το πέρασμά του
ως τον πλάτανο είναι ευλογία, η έξοδος του Άρχοντα στα υποστατικά του.
Θ' αναπαυτεί στο πηγάδι που ο ίδιος όρυξε, κάτω απο τη σκιά του
Πλατάνου, στα αιώνια σημάδια του που λέει κι ο ποιητής" - πλάτανο
πενταδάκτυλο και με βαθύ πηγάδι - μας άφησες Γεράσιμε αιώνιο σημάδι". Το
νερό του πηγαδιού θα ξεχειλίσει και τα φύλλα του πλατάνου θα θροΐσουν
για να χαιρετίσουν τον Αφέντη.
Αχ αυτή η λιτανεία! Οι καμπάνες χαρμόσυνα χτυπάνε, μουσικές παιανίζουν,
στρατιώτες βηματίζουν με τα όπλα στον ώμο. Ποιός ξέρει τι να σκέφτεται ο
Ασκητής των Ομαλών. Έχει μάτια να τα δη, αυτιά για να τ' ακούσει; Οι
καημένοι οι άνθρωποι πασχίζουνε να τον δοξάσουνε. Παρούσες οι Αρχές, οι
μουσικές, οι ψαλτάδες με τις καλλιφωνίες τους, οι παπάδες και οι
δεσποτάδες με τα χρυσά τους άμφια. Λόγοι, ευχαριστήρια, έπαινοι,
τραπέζια... Δέξου τα Άγιε καλόγερε.
Οι άνθρωποι τόσο μπορούν, τόσο ξέρουν να σου προσφέρουν. Αν θέλεις μη τα
ξεσυνεριστείς. Αν δεν σ' αρέσουν ρίξε μια ματιά κάπου αλλού. Δες τους
κάμπους, δες τα δέντρα, τα βουνά."-Λάμπουν
οι κάμποι και βουνά εις την εμφάνισίν σου - τα δέντρα κλίνουν, τα
κλαδιά κι αυτά να προσκυνήσουν, ακρουμάσου, (από τη λέξη ακρόαμα= άκου)
τα πουλιά "μέσα στα φύλλα τα πουλιά ψάλλουν αγγέλων ύμνον"- ψάλλουν σ'
εσέ Γεράσιμε της αρετής τον ύμνον". Και αν περάσεις στα υπερκόσμια άκου"
οι Άγγελοι στον ουρανό σ' εσέ δοξολογούσι - στην θεία λειτουργία σου
αυτοί χοροστατούσι".
Τι πανηγύρι, τι χαρά που είναι η Λιτανεία του Αγίου! Όλα παίρνουν άλλη
όψη - Βγήκε ο Άγιος; τί ώρα βγαίνει ο Άγιος; ρωτάει ο Κεφαλλονίτης. Έτσι
δυνατά, παραστατικά και θεολογικά. Δεν τον βγάνουν, βγαίνει, είναι
ζωντανός, κινείται, δρα και προπαντός βγαίνει για να σκορπίσει τα δώρα
σαν άρχοντας και διαχειριστής του ουράνιου πλούτου στους υπηκόους του:
"Παντού σκορπάς παρηγοριά χαρά και ευφροσύνη και αοράτως χορηγείς την
ελεημοσύνη". Όλοι χαίρονται και αγγάλονται, συγκλονίζονται, δακρύζουν, σταυροκοπιώνται, δέονται: μα κάποιοι σπαράσσουν
"- Οι δάιμονες σπαράττουσι εμπρός στο λείψανό σου-
- παρακαλούνε σε θερμά να πάψης το θυμό σου-
- Να μην τους έχεις στη φωτιά στη φλόγα την αγρία-
- ζητούντες πάντα από σε πλήρη ελευθερία-"
Τόση ελευθερία που
να μπορούν τα πλάσματα του Θεού να παιδεύουν. "Να τρέχουν όπου θέλουνε
πλάσματα να παιδεύουν, αμαρτωλούς από παντού να τρέχουν να μαζεύουν". Οι
κουρλοί ( τρελλοί ) είναι η δόξα του Αγίου έλεγαν οι παλιές καλόγριες,
γι' αυτό και υπήρχε ειδικό κατάλυμμα γι' αυτούς για να κάθονται στο
μοναστήρι να κάνουν τά σαραντάρια τους ( 40 ημέρες νηστείες ) για να
απαλλαγούν από το διάβολο που τους είχε κυριεύσει. Για δες στην Λιτανεία
τί γίνεται; Μαυροντυμένες υπάρξεις, άνδρες, γυναίκες, παιδιά τρέχουν με
σπουδή να εξασφαλίσουν μια θέση όπου λάχει κατάχαμα κατά μήκος του
δρόμου για να περάσει ο Άγιος απάνουθέ τους. Οι δικοί τους, τους
κουρλούς προσπαθούν να τους τακτοποιήσουν, κάποιοι υπάκουα πείθονται,
άλλοι αντιστέκονται. Κάποιοι απ' αυτούς θα βολευτούν κάπως κάπου. Τον
Αύγουστο πέφτουνε πολλοί. Παπάδες καθοδηγούν, κάποιοι απ' αυτούς όχι με
τόσο κομψό τρόπο, σου δίνουν την εντύπωση πως ξεφορτώνουν καΐκι,!
χωροφύλακες τακτοποιούν. Όλοι ψάχνουν για μια θέση, κάποιοι πρέπει να
μπούν ίσια στη γραμμή, άλλοι να σκύψουν. Κοντά να πλησιάσει ο Άγιος,
όλοι καλμάρουν. Περνάει απάνουθέ τους. Εδώ μπορεί να γίνει το θαύμα. Αν
δε γίνει τώρα μια άλλη φορά ίσως, η πίστη δεν αποκάμνει. Η Λιτανεία όμως
είναι το κορύφωμα της ελπίδας. Στον πλάτανο κορυφώνεται η λιτανεία,
αναπέμπονται δεήσεις, ψάλλονται τα απολυτίκια, εκφωνούνται λόγοι και
αποδίδονται ευχαριστίες σ' αυτούς που παρευρέθηκαν και τίμησαν με την
παρουσία τους τον Άγιο και αρχίζει η επιστροφή. Θα περάσει από τ' Αλώνια
"ο Αγρότης των Ομαλών", βρίσκεται στο στοιχείο του. Εδώ στο χώρο που
κατεργαζόταν η σοδειά θα ακουστεί δέηση "υπέρ ευφορίας των καρπών της
γης και καιρών ειρηνικών" και με τα ωραία εξαποστειλάρια "ο σύλλογος
μοναζόντων των Ιερέων ο χορός και η πληθύς Φιλεόρτων..." θα επιστρέψει
στη βάση του στη "μικρή" Εκκλησία...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου