Άδειες, επιδόματα εορτών, ωράριο, υπερωρίες: Απαντήσεις

Με αφορμή την πρόσφατη υπογραφή της νέας Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, ετοιμάσαμε για εσάς έναν σύντομο οδηγό με ορισμένα από ...τα κυριότερα ζητήματα εργατικού δικαίου που αφορούν τον ιδιωτικό τομέα: άδειες, επιδόματα εορτών, νόμιμο ωράριο- υπερωρίες.

ΑΔΕΙΕΣ
Υπό ποιες προϋποθέσεις δικαιούμαι άδεια αναψυχής με αποδοχές; Πρέπει να έχω συμπληρώσει έναν χρόνο απασχόλησης στην ίδια επιχείρηση;

Με τον νόμο 3302/2004 καταργήθηκε ο περιορισμός της συμπλήρωσης ενός έτους συνεχούς απασχόλησης στην ίδια επιχείρηση και προβλέφθηκε ότι κάθε εργαζόμενος με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ανεξάρτητα από την ιδιότητά του (υπάλληλος ή εργάτης) ή την ιδιότητα του εργοδότη του (επιχείρηση, οργανισμός, ΝΠΔΔ κ.λπ.), από την έναρξη της εργασίας του σε ορισμένη επιχείρηση και μέχρι τη συμπλήρωση 12 μηνών συνεχούς απασχόλησης δικαιούται να λάβει ποσοστό της ετήσιας κανονικής άδειας με αποδοχές, το οποίο αντιστοιχεί στον χρόνο εργασίας που έχει συμπληρώσει στην ίδια επιχείρηση.

Το ποσοστό αυτό υπολογίζεται με βάση ετήσια άδεια 24 εργάσιμων ημερών ή, αν στην επιχείρηση εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, 20 εργάσιμων ημερών, χωρίς να υπολογίζονται σε αυτές η ημέρα ή οι ημέρες της εβδομάδας κατά τις οποίες δεν απασχολούνται οι εργαζόμενοι (π.χ. Κυριακές ή και Σάββατα).

Ο εργοδότης υποχρεούται μέχρι τη λήξη του πρώτου ημερολογιακού έτους, εντός του οποίου προσελήφθη ο εργαζόμενος, να χορηγεί σε αυτόν την παραπάνω αναλογία της κανονικής άδειας. Ετσι, αν π.χ. οεργαζόμενοςπροσλήφθηκεστις 6/6/2010 με σύστημα πενθήμερης εργασίας, θα δικαιούται να λάβει μέχρι 31/12/2010 άδεια αναψυχής 12 ημερών (20/12 x 7 μήνες). Οι επόμενες άδειες χορηγούνται στον εργαζόμενο από την 1/1 έως τις 31/12 κάθε έτους. 

Σε περίπτωση μη χορήγησης ετήσιας άδειας στον εργαζόμενο λόγω υπαιτιότητας του εργοδότη, ο τελευταίος υποχρεούται να καταβάλει στον εργαζόμενο τις αντίστοιχες αποδοχές αδείας προσαυξημένες κατά 100%.

Πληρώνομαι κανονικά κατά το διάστημα της άδειας;

O εργαζόμενος δικαιούται στη διάρκεια της άδειάς του τις αποδοχές που θα λάμβανε αν εργαζόταν κανονικά, συμπεριλαμβανομένων και όλων των καταβαλλόμενων επιδομάτων και προσαυξήσεων. Οι αποδοχές και το επίδομα αδείας προκαταβάλλονται στον εργαζόμενο στην αρχή της άδειας.

Πόση άδεια δικαιούμαι;
Oι ελάχιστες ημέρες άδειας που δικαιούται κάθε εργαζόμενος εξαρτώνται κυρίως από το χρονικό διάστημα που έχει απασχοληθεί στη συγκεκριμένη επιχείρηση, όπως προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα:

Πρέπει να σημειωθεί ότι στις ημέρες άδειας υπολογίζονται μόνο οι εργάσιμες ημέρες (δεν συμπεριλαμβάνονται δηλαδή οι Κυριακές και οι αργίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη μη εργάσιμη ημέρα του συγκεκριμένου μισθωτού, π.χ. Σάββατα).

Μπορεί ο εργοδότης να μου επιβάλει να πάρω την άδειά μου μισή μισή; Επιτρέπεται η κατάτμησή της;

Σύμφωνα με τον νόμο 3845/2010, επιτρέπεται μόνο κατ΄ εξαίρεση η κατάτμηση του χρόνου αδείας εντός του αυτού ημερολογιακού έτους σε δύο περιόδους, εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης και έπειτα από έγκριση της οικείας Επιθεώρησης Εργασίας. 

Σε κάθε περίπτωση, η πρώτη περίοδος της αδείας δεν μπορεί να περιλαμβάνει λιγότερες των 6 εργάσιμων ημερών επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και των 5 εργάσιμων ημερών επί πενθημέρου. 

Η κατάτμηση του χρόνου αδείας επιτρέπεται και σε περισσότερες των δύο περιόδων, από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 12 εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και 10 εργάσιμες ημέρες επί πενθημέρου, ύστερα από έγγραφη αίτηση του μισθωτού προς τον εργοδότη. 

Για την αίτηση αυτή δεν απαιτείται έγκριση από την αρμόδια υπηρεσία του ΣΕΠΕ. Επομένως, αν ο εργοδότης σας σάς ζητήσει να πάρετε την άδεια μισή μισή, πρέπει να πάρει έγκριση από την αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας. Αν εσείς ο ίδιος ζητήσετε την κατάτμηση, δεν χρειάζεται τέτοια έγκριση.

Τι προβλέπεται στη νέα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας για το επίδομα αδείας;

Σύμφωνα με τη νέα Σύμβαση, το επίδομα αδείας υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο που υπολογίζονται και οι αποδοχές αδείας και προκαταβάλλεται κατά τη λήψη της άδειας αναψυχής ή τμήματος αυτής μαζί με τις αποδοχές αδείας. 

Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι το επίδομα ισούται με το σύνολο των πράγματι καταβαλλόμενων τακτικών συνήθων αποδοχών της άδειας, με τον περιορισμό ότι δεν μπορεί να υπερβαίνει τις αποδοχές 15 ημερών γι΄ αυτούς που αμείβονται με μηνιαίο μισθό και 13 ημερών γι΄ αυτούς που αμείβονται με ημερομίσθιο ή κατά μονάδα εργασίας ή με ποσοστά ή και με άλλον τρόπο. 

Το επίδομα δικαιούται κάθε μισθωτός που θεμελιώνει δικαίωμα κανονικής άδειας αναψυχής. Στη νέα Σύμβαση ορίζεται ρητώς ότι το επίδομα αδείας περιλαμβάνεται στις τακτικές αποδοχές του μισθωτού. 

Σημειώνεται ότι τυχόν ευμενέστεροι για τους μισθωτούς όροι, που περιέχονται σε κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές ή επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, κανονισμούς ή άλλες διατάξεις, υπερισχύουν των ρυθμίσεων της Εθνικής ΣΣΕ.

Επιστρέφοντας από την καλοκαιρινή μου άδεια στο γραφείο πληροφορήθηκα έκπληκτος ότι ο εργοδότης μου με είχε απολύσει. Είναι νόμιμο αυτό; 

O νόμος (άρθρο 5 του α.ν. 539/1945) ορίζει ρητά ότι απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης εργασίας (δηλαδή η απόλυση) από τον εργοδότη κατά τη διάρκεια της άδειας του εργαζομένου. Σκοπός της ρύθμισης αυτής είναι να επιτρέψει στον εργαζόμενο να απολαύσει την άδειά του χωρίς να έχει το άγχος μήπως απολυθεί. Επομένως, η απόλυσή σας είναι άκυρη και η σύμβαση εργασίας σας εξακολουθεί να ισχύει. 

Αν ο εργοδότης δεν αποδέχεται την εργασία σας επικαλούμενος την άκυρη απόλυση, καθίσταται υπερήμερος και σας οφείλει από τον χρόνο αυτό μισθούς υπερημερίας.

Εάν με απολύσουν προτού αξιοποιήσω την ετήσια άδεια που δικαιούμαι, μπορώ να ζητήσω τις αποδοχές αδείας;

Η εργατική νομοθεσία προβλέπει ότι αν ο εργαζόμενος απολυθεί χωρίς να έχει κάνει χρήση της άδειας που δικαιούνταν για το έτος αυτό, τότε ο εργοδότης του οφείλει τις αποδοχές που θα λάμβανε αν του είχε χορηγηθεί η άδεια. Συγκεκριμένα, εφόσον κατά το χρονικό σημείο της απόλυσης δεν έχει εξαντληθεί το δικαίωμα της άδειας, προκύπτουν οι εξής περιπτώσεις:

α) Κατά το πρώτο έτος, εντός του οποίου προσλήφθηκε, ο εργαζόμενος δικαιούται να λάβει αποδοχές αδείας ίσες με 2 ημερομίσθια ανά μήνα απασχόλησης. Επίσης, δικαιούται 2 ημερομίσθια ανά μήνα ως επίδομα αδείας (με τον περιορισμό της μη υπέρβασης του μισού μισθού ή των 13 ημερομισθίων).

β) Κατά το δεύτερο έτος ο εργαζόμενος δικαιούται επίσης 2 ημερομίσθια ανά μήνα απασχόλησης και άλλα 2 ως επίδομα αδείας (με τον περιορισμό που αναφέρθηκε παραπάνω). γ) Κατά το τρίτο και για κάθε επόμενο έτος οφείλονται αποδοχές πλήρους αδείας και επιδόματος αδείας, που αντιπροσωπεύουν αυτές που θα δικαιούνταν ο μισθωτός εάν λάμβανε την άδειά του κατά τον χρόνο της απόλυσης. 

madata